🔵 રાષ્ટ્રીય રસીકરણ દિવસ: જાણો તેનું મહત્વ, થીમ અને વઘુ એક કલીક વડે

🔵 રાષ્ટ્રીય રસીકરણ દિવસ 🔵

🟣 ભારત સરકાર દરેક બાળકનું રસીકરણ સુનિશ્ચિત કરવા માટે ફ્રન્ટલાઈન હેલ્થ કેર કાર્યકરોની મહેનતને સ્વીકારવા અને તેની પ્રશંસા કરવા માટે 16 માર્ચને રાષ્ટ્રીય રસીકરણ દિવસ તરીકે ઉજવે છે. 
ભારતે તીવ્ર રસીકરણ અભિયાન દ્વારા નિયમિત રસીકરણ વધારવામાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ કરી છે. 
એમઆર રસીકરણ ઝુંબેશ દ્વારા 2017 અને 2020 ની વચ્ચે 324 મિલિયનથી વધુ બાળકોના રસીકરણ દ્વારા દેશ ઓરી અને રૂબેલા નાબૂદી તરફ આગળ વધી રહ્યો છે.

🟣 રસીઓ ઓરી, અછબડા, રૂબેલા, પોલિયો અને અન્ય ઘણા જીવલેણ રોગો સામે ગંભીર રીતે ઉપયોગી છે.

જ્યારે લોકો જીવલેણ કોરોનાવાયરસ ચેપથી છુટકારો મેળવવા માટે ચમત્કારિક રસીની રાહ જોઈ રહ્યા હતા ત્યારે અમને COVID-19 રોગચાળા દરમિયાન રસીઓનું મહત્વ ચોક્કસપણે સમજાયું છે.
🔷આ વર્ષે, આ દિવસ "વેક્સીન વર્ક ફોર એવરીવન" થીમ સાથે મનાવવામાં આવી રહ્યો છે.

🔶🔶 રાષ્ટ્રીય રસીકરણ દિવસ 2023: ઇતિહાસ અને મહત્વ 🔶🔶

આ દિવસ સૌપ્રથમ 1995માં મનાવવામાં આવ્યો હતો જ્યારે ભારત સરકારે દેશમાંથી પોલિયોને નાબૂદ કરવાના પ્રયાસરૂપે પલ્સ પોલિયો ઇમ્યુનાઇઝેશન પ્રોગ્રામ શરૂ કર્યો હતો. વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા (WHO)ના વૈશ્વિક પોલિયો નાબૂદી કાર્યક્રમના ભાગરૂપે 16 માર્ચ, 1995ના રોજ ભારતમાં મૌખિક પોલિયો રસીકરણનો પ્રથમ ડોઝ આપવામાં આવ્યો હતો, જે 1988માં થયો હતો. 'દો બૂંદ જિંદગી કી' નામની દેશવ્યાપી ઝુંબેશને લોકપ્રિય બનાવવામાં મદદ મળી હતી. રસીકરણ કાર્યક્રમ.

0 થી 5 વર્ષની વયના બાળકોને મૌખિક રીતે રસીના બે ટીપાં આપવામાં આવે છે. વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા (WHO) એ 27 માર્ચ, 2014 ના રોજ ભારતને પોલિયો મુક્ત જાહેર કર્યું.

રાષ્ટ્રીય રસીકરણ દિવસ બાળકો અને પુખ્ત વયના લોકો માટે રસીકરણના ફાયદાઓ વિશે જનજાગૃતિ વધારવા માટે યોજવામાં આવે છે. અત્યંત ચેપી રોગોને રોકવા અને નિયંત્રિત કરવા માટે રસીકરણ એ સૌથી અસરકારક માધ્યમ છે.

જ્યારે અન્ય નવીનતમ જીવાણુઓ ની જાતોએ કબજો મેળવ્યો ત્યારે પણ, ભારતે તાજેતરમાં અનુભવ કર્યો કે કેવી રીતે એક રસીકરણથી દેશની દરેક વ્યક્તિ કોવિડ-19 સામે રોગપ્રતિકારક બની શકે છે.

ચાલો રસીના પ્રકારો વિશે કંઈક જાણીએ:

હવે સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાના દૃષ્ટિકોણથી ચાલો રસીઓ વિશે થોડું જાણીએ. 
નિષ્ક્રિય અથવા માર્યા ગયેલી રસીઓ(Inactivated or killed vaccines): આ રસીઓમાં વાયરસ અથવા બેક્ટેરિયાના મૃત્યુ પામેલા સંસ્કરણ છે જે રોગનું કારણ બને છે. ઉદાહરણોમાં પોલિયો રસી અને હેપેટાઇટિસ A રસીનો સમાવેશ થાય છે. 

જીવંત એટેન્યુએટેડ રસીઓ(Live attenuated vaccines): આ રસીઓમાં વાયરસ અથવા બેક્ટેરિયાનું નબળું સ્વરૂપ હોય છે જે રોગનું કારણ બને છે. ઉદાહરણોમાં ઓરી, ગાલપચોળિયાં અને રૂબેલા (એમએમઆર) રસી અને પીળા તાવની રસીનો સમાવેશ થાય છે. 

સબ્યુનિટ, રિકોમ્બિનન્ટ અથવા કન્જુગેટ રસીઓ(Subunit, recombinant, or conjugate vaccines): આ રસીઓમાં વાયરસ અથવા બેક્ટેરિયાના માત્ર ચોક્કસ ભાગો હોય છે જે રોગપ્રતિકારક પ્રતિભાવ બનાવવા માટે જરૂરી છે. ઉદાહરણોમાં માનવ પેપિલોમાવાયરસ (HPV) રસી અને હિમોફિલસ ઈન્ફલ્યુએન્ઝા પ્રકાર B (Hib) રસીનો સમાવેશ થાય છે. 

mRNA રસીઓ: આ રસીઓ મેસેન્જર આરએનએ (mRNA) નામની આનુવંશિક સામગ્રીના નાના ટુકડાનો ઉપયોગ કરે છે જે શરીરના કોષોને પ્રોટીન ઉત્પન્ન કરવા માટે સૂચના આપે છે જે રોગપ્રતિકારક પ્રતિભાવને ટ્રિગર કરે છે. ઉદાહરણોમાં Pfizer-BioNTech અને Moderna COVID-19 રસીઓનો સમાવેશ થાય છે.

વાઈરલ વેક્ટર રસીઓ(Viral vector vaccines): આ રસીઓ રોગપ્રતિકારક પ્રતિભાવને ટ્રિગર કરવા માટે કોષોમાં આનુવંશિક સામગ્રી પહોંચાડવા માટે હાનિકારક વાયરસનો ઉપયોગ કરે છે (જે રોગ પેદા કરે છે તે નહીં). ઉદાહરણોમાં Johnson & Johnson અને AstraZeneca COVID-19 રસીઓનો સમાવેશ થાય છે.

DNA-રસીઓ: આ રસીઓ ડીએનએના નાના ટુકડાનો ઉપયોગ કરીને શરીરના કોષોને પ્રોટીન ઉત્પન્ન કરવા માટે સૂચના આપે છે જે રોગપ્રતિકારક પ્રતિભાવને ટ્રિગર કરે છે. ડીએનએ રસીઓ હજી વિકાસમાં છે અને માનવોમાં ઉપયોગ માટે હજુ સુધી મંજૂર કરવામાં આવી નથી.

વધુ માહિતી માટે કૃપા કરીને સબ્સ્ક્રાઇબ કરો અને ગુજરાત નર્સિંગ મિરર સાથે જોડાયેલા રહો :
for free subscription please  CLICK HERE

Photo Curtesy : WHO